Mbrëmë në një studio televizive në Klan Kosova u shfaq një skenë që, përtej dukshmërisë së saj, shfaq thellësinë e një problemi të madh historik dhe moral. Një i ri nga Shqipëria para disa kohesh shkeli flamurin e Kosovës, atë flamur blu me gjashtë yje, simbol i shtetit të ri dhe shpresës për bashkëjetesë. Gazetarja Jehona Bajrami reagoi duke ia dorëzuar përsëri flamurin të riut dhe duke thënë me një ton ironik: “Ky është flamuri që ke përdhosur.” Ky akt, megjithëse dukshëm një mësim për respektin ndaj flamurit shtetëror, nxjerr në pah tensionin mes një simboli shtetëror dhe historisë reale të kombit shqiptar.
Para disa kohësh, megjithatë, gazetares Jehona Bajrami i duhej të kujtohej se edhe disa të rinj shqiptarë nga Kosova shkelen flamurin kuq e zi – flamurin e gjakut dhe të krenarisë kombëtare. Në ato raste nuk pamë ndonjë analizë të detajuar në emision, as krahasime apo reflektime mbi rëndësinë historike të veprimit. Ndërkohë, pjesëmarrja e të riut shqiptar në emisionin e Jehones dhe reflektimi i tij i dukshëm për atë akt, shfaqen si një mundësi për të kuptuar emocionin dhe pasojat morale të shkeljes së simbolit. Por, si e gjykoni ju, ndjekës të faqes, kur në narrativën e krijuar nga gazetarja me ironi të theksuar, flamuri i Kosovës përpunohet si një objekt që i vihet para fytyrës të riut shqiptar, sikur ai të kishte kryer një faj kombëtar?
Jemi dakord që të rinjtë duhet të respektojnë simbolet kombëtare, por duke krahasuar dy situata – një flamur “pa identitet kombëtar” brenda kontekstit të ngjarjes televizive dhe flamurin kuq e zi që mban mbi supe gjakun dhe krenarinë e të rënëve të kombit – llogjika bëhet e qartë. Flamuri kuq e zi nuk është një simbol thjesht vizual apo shtetëror; ai është testament i sakrificës, i dhimbjes, dhe krenisë së shqiptarëve të Kosovës. Ndërsa flamuri shtetëror, përkundër rëndësisë së tij për bashkëjetesën dhe pluralizmin, nuk mund të mbajë mbi supe gjithë peshën e historisë dhe identitetit që ka mbajtur mbi vete flamuri kuq e zi.
Lufta e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës dhe kuptimi i flamurit kuq e zi
Lufta e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës nuk ka nevojë për promovime televizive. Ajo është epopeja e sakrificës për lirinë e atdheut, ndezur nën valën krenare të flamurit kuq e zi. Përballë shovinistëve serbë, mbi 13,000 shqiptarë u vranë, mijëra u zhdukën, dhe rreth 20,000 gra e vajza u përdhunuan. Emra si Adem Jashari, Zahir Pajaziti, Luan Haradinaj e Fehmi e Xhevë Lladrovci janë sot simbole të një qëndrese që nuk mund të fshihet nga asnjë flamur shtetëror.
Krahasimi mes dy flamujve: Flamuri kuq e zi, që valonte mbi shtëpitë e djegura dhe mbi trupat e heronjve tanë, është një testament i gjakut, i dhimbjes dhe i krenarisë së popullit shqiptar. Ai simbolizon betimin e të rënëve: “Për liri, për atdhe, për identitet.” Flamuri shtetëror blu me gjashtë yje, nga ana tjetër, simbolizon bashkëjetesën dhe pluralizmin, por nuk mund të përmbushë atë rol që ka flamuri kuq e zi: të kujtojë vuajtjen e gjeneratave dhe të tregojë historinë e gjakut që derdhi kombi për të ekzistuar. Ironia e aktit televiziv është se po respektohet një simbol shtetëror ndërkohë që harrohet simboli i vërtetë i sakrificës shqiptare.
Përvojat personale që bëjnë flamurin kuq e zi të gjallë
Në shtëpitë e familjeve të rënëve të UÇK-së, flamuri kuq e zi nuk është thjesht një simbol; ai është një kujtim i gjallë. Në shtëpinë e një të mbijetuarjeje të luftës, djali i saj Adem, i cili u rrit duke dëgjuar për heroizmin e babait të vrarë në Prekaz, e ruan flamurin kuq e zi si një testament të jetës së sakrifikuar. Çdo herë që e sheh, ndien dhimbjen dhe krenarinë e një kombi që nuk u dorëzua. Në familjet e tjera, gjak i derdhur mbi malet e Kosovës përkthehet në përkujdesje për brezat e rinj, në mësime për dinjitetin dhe dashurinë ndaj identitetit shqiptar.
Një grua nga Gjakova kujton se flamuri kuq e zi mbante mbi vete shpresën e të bijve, kur ajo humbi të vëllanë në luftë. “Çdo herë që e ngreja flamurin në dritare,” thotë ajo, “mendoja se djali im do të ndihej krenar dhe se sakrifica e tij nuk ishte e kotë.” Këto përvoja personale i japin flamurit kuq e zi një dimension njerëzor që asnjë flamur shtetëror nuk mund ta ofrojë. Ai është më shumë se ngjyrat dhe simbolet; ai është një histori e jetuar, një dhimbje e ndjerë dhe një krenari që nuk vdes.
Filozofia e flamurit
Flamuri nuk është vetëm një drapër që valon mbi institucione. Ai është një shenjë e përjetshme e identitetit. Ai është dëshmi e një kombi që nuk harron, që nuk fal, dhe që qëndron krenar. Flamuri kuq e zi është më shumë se një kujtesë e të shkuarës; ai është një testament që ndihmon të kuptojmë ku jemi sot dhe për çfarë duhet të qëndrojmë nesër. Flamuri shtetëror, megjithatë, mund të përdoret për politikë, për simbolikë të përkohshme, por nuk mund të fshijë asnjëherë gjakun e heronjve tanë.
Çdo akt që përqendrohet vetëm te një flamur shtetëror dhe harron flamurin kuq e zi është një amnesti e dhimbjes historike. Ndërsa disa mund ta interpretojnë këtë si “ironik” apo thjesht spektakël televiziv, realiteti është se historia dhe identiteti nuk mund të trajtohen me lehtësi. Kujtesa kombëtare nuk është një debat televiziv. Ajo është gjaku i derdhur, zëri i të përdhunuarve, dhe krenaria e brezave që nuk do të harrojnë kurrë.
Në përfundim, nuk është vetëm flamuri që duhet mbrojtur; është kujtesa, sakrifica dhe identiteti i një kombi. Flamuri kuq e zi nuk është një kujtim i së shkuarës që mund të diskutohet, por një testament që i takon çdo shqiptari, i mbajtur gjallë nga gjaku dhe guximi i të rënëve. Dhe ndërsa debati për flamurin shtetëror mund të vazhdojë, kujtesa jonë kombëtare dhe krenaria kuq e zi nuk mund të zbehen nga pseudo-ironitë e momentit.
Sepse në fund të fundit, nuk është vetëm një flamur që po ruhet, por vetë shpirti i një kombi që nuk harron, që nuk dorëzohet, dhe që gjithmonë do të qëndrojë krenar. Dhe ky është mësimi që duhet të mbajmë gjallë për të ardhmen: respekti nuk matet vetëm me simbole shtetërore, por me kujtesën dhe nderimin e atyre që dhanë gjithçka për lirinë e kombin tonë.
